Bir yaralanma olayında yaralı yerde kanamayı durdurmak, dış etkilerden özellikle enfeksiyonlardan (mikroorganizmaların bulaşmasından) yarayı korumak amacı ile kullanılan steril (mikropsuz) bezlerdir.
Pansuman temiz bir el veya steril bir pensle yapılmalıdır.
Pansumanın Gereçleri ve Pansuman Şekilleri :
1 – Kanayan Bir Yaraya Konulacak Basınçlı Pansuman :
Yara büyüklüğüne göre bir miktar pamuk ve onun üzerine dört beş kat katlanmış steril sargı bezi konularak hazırlanan tampon (Ped) yara üzerine yerleştirilir, sonra uzun bir sargı ile bunun üzerinden sıkıca sarılır.
2 – Akıntılı Bir Yaraya Konulacak Emici Pansuman :
Akıntı yaralar önce oksijenli su ile yıkanır. Üzerine, arasına pamuk yerleştirilen beş, altı gaz bezi uygulanır ve flasterle tutturulur.
3 – Kuru Bir Yara İçin Koruyucu Pansuman :
Ameliyat yarları, küçük, kanama ve akıntısı olmayan yaralara önce mersol veya tentürdiyot gibi mikrop öldürücüler sürülür, arasına pamuk yerleştirilen iki üç kat gaz bezi yara üzerine uygulanır. Sonra flasterle tespit edilir.
4 – Deri Altı Dokuları Herhangi Mekanik Bir Travma ile Ezilmiş, Deri Altı Kanama Olmuş Hastalara Kullanılacak Yaş ve Sıcak Pansumanlar :
Küçük bir el havlusu elin dayanabileceği sıcaklıkta bir suya batırılır, suyun fazlası sıkılır ve kan oturan bölgeye uygulanır, havlu soğmadan ikinci bir havlu ile sürekli değiştirilir. Bu uygulamaya 10-15 dakika süre ile devam edilir.
5 – Künt bir cisimle vurma, yüksekten düşme gibi durumlarda şişme ve kanamayı önlemek için soğuk su, buzlu su, alkol kullanılarak bir el havlusu ile yapılan soğuk yaş pansuman şekilleri de vardır.
Sargılar :
Herhangi bir yarada uygulanan pansumanı yerinde tutabilmek yaralanan bölgeye basınç yaparak aşırı kanamayı önleyebilmek ya da bazı organları ve kırılan kemikleri belirli bir biçimde tutabilmek, yaralı organa destek olmak için kullanılan bezler, korseler ve alçılı gaz bezlerine sargı adı verilir.
Sargılar kullanılacakları yere göre uzunluk ve genişlikte olmak üzere bant şeklinde, üçgen biçimde, T şeklinde, dikdörtgen veya kare şeklinde olabilir. Bant şeklinde olanlar baş, kol, bacak veya parmak için kullanılır. Bant şeklinde ki sargılar sarılacak yerin çevresine halka şeklinde ya da helezon veya çevirmeli, çapraz şekillerde dolanır.
Üçgen sargılar kol kırıklarını askıya almak için yararlı olur. Göğüs ve baş yaralanmalarında da kullanılır.
Yaralı organlara destek olmak, onların hareketlerini önleyerek ağrıları azaltmak amacı ile sargılarla simitler yapılır ve yaralı bölümün ağırlığı askılarla sağlam bölümü verilebilir.